Çinli mühendisler, Dünya’nın kabuğunun derinliklerine inerek 10.000 metrelik (10 kilometre) bir delik açmayı hedefleyen son derece iddialı bir projeye başladı. Amaç, ondan fazla kaya katmanını delerek 145 milyon yıl öncesine, yani dinozorların yaşadığı Kretase dönemine ait katmanlara ulaşmak.
Mayıs 2024’te başlayan bu devasa sondaj projesi, insanlığın gezegenin derinliklerine yönelik en cesur girişimlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Proje, Sovyetler Birliği’nin 1970’te başlattığı ve 11.034 metre ile hala dünya rekorunu elinde tutan Kola Süper Derin Sondajı’ndan bu yana yapılan en kapsamlı çalışmalardan biri. Peki, Çin bu zorlu ve maliyetli projeyle neyi amaçlıyor?
Amaç sadece bilimsel keşif değil
Bloomberg’e göre projenin birden fazla stratejik hedefi var. Yüzeyin 10 kilometre altına inmek, bilim insanlarına gezegenimizin iç yapısı hakkında paha biçilmez veriler sunacak. Ancak projenin hedefleri bununla sınırlı değil:
Yer altı kaynaklarını belirlemek: Sondaj, potansiyel petrol, doğal gaz ve mineral yataklarının tespit edilmesinde kullanılacak.
Doğal afet eisklerini anlamak: Dünya’nın kabuğundaki hareketleri inceleyerek deprem ve volkanik patlamalar gibi çevresel risklerin daha iyi değerlendirilmesi hedefleniyor.
“İki ince çelik kablo üzerinde giden kamyon gibi”
Dünya’nın bu kadar derinine inmek, muazzam teknolojik zorlukları da beraberinde getiriyor. Derinlik arttıkça karşılaşılan aşırı basınç ve yüksek sıcaklıklar, en dayanıklı ekipmanları bile ezebilir veya eritebilir. Ayrıca, kaya katmanlarının kararsız yapısı, kuyunun çökme riskini sürekli gündemde tutuyor.
Çin Mühendislik Akademisi’nden Sun Jinsheng, projenin zorluğunu Xinhua haber ajansına şu çarpıcı benzetmeyle açıkladı: “Bu sondaj projesinin zorluğu, iki ince çelik kablo üzerinde ilerleyen büyük bir kamyona benzetilebilir.”
Yeni bir jeolojik keşif çağı
Tüm bu teknik ve mali zorluklara rağmen, projenin potansiyel ödülleri oldukça büyük. Tıpkı Kola Sondajı’nın, derin kayaların su içerdiğini keşfetmesi ve tektonik plakalar teorisine kanıt sunması gibi, Çin’in bu yeni girişimi de jeoloji biliminde bir dönüm noktası olabilir. Bu proje, Dünya’nın yüzeyinin altında yatan gizemleri aralayarak gezegenimize dair anlayışımızı sonsuza dek değiştirme potansiyeli taşıyor.
